The Fifth Estate / Ο Άνθρωπος που Πούλησε τον Κόσμο (2013)

Με τη βοήθεια του σκηνοθέτη του, που του δίνει τον απαραίτητο χώρο και χρόνο, μη χάνοντας στιγμή την επαφή τής κάμεράς του με τα – εύγλωττα ακόμα και στις σιωπές τους – δαιμόνια εκφραστικά του μέσα (βασικά του προσώπου και των χεριών του), αλλά μηδαμινή συμβολή από το σενάριο, ο Κάμπερμπατς καταφέρνει να δώσει (γήινη) υπόσταση στις λεπτές, εύθραυστες ισορροπίες τού χαρακτήρα ενός προφανώς, παθολογικά νάρκισσου, αλλά και αναμφίβολα χαρισματικού, οραματιστή. Ακαταμάχητα γοητευτικός και παραδόξως, ταυτόχρονα, αβάσταχτα αντιπαθής, ο Ασάνζ τού Κάμπερμπατς δεν είναι ήρωας, ούτε αντι-ήρωας, ούτε μεσσίας, ούτε διάβολος. Είναι απλά ένας εκτός μέσου όρου, οικεία ατελής όμως, παθιασμένος άνθρωπος, που έγινε αφορμή για να ξεκινήσει μια πολύ σοβαρή, επίκαιρη συζήτηση για το πού σταματά η ελευθερία τού λόγου και της διαφανούς διακίνησης πληροφοριών και πού αρχίζει η καταπάτηση του αναφαίρετου δικαιώματος των ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων. Μέσα όμως από τη σχέση τους, διαγράφονται και οι χαρακτήρες των δύο αντρών. Ο κλειστός, μελαγχολικός, μυστηριώδης, αλαζόνας και φιλόδοξος Ασάνζ αντίβαρο στον φιλήσυχο, σεμνό και με περίσσευμα κοινωνικής ευαισθησίας συνεργό του στο «έγκλημα» σε ένα δίδυμο που δεν μπορεί παρά να θυμίσει τον Ζούκεμπεργκ και τη θυελλώδη σχέση του με τον δικό του συνεργάτη στο «Social Network».

Απλοϊκό στις ιδέες του και άνευρο βιογραφικό δράμα, το οποίο προσπαθεί να κρατήσει μια αμερόληπτη στάση απέναντι στην αμφιλεγόμενη προσωπικότητα του Ασάνζ, η πραγματική, μελοδραματική θέση της, όμως, ελάχιστα απέχει από εκείνη της επίσημης αμερικανικής διπλωματίας. Δυστυχώς, αυτό το φιλμ δεν καταφέρνει να γίνει ανάλογη αφορμή για έστω μια (πλην της περί ερμηνευτικής δεινότητας του πρωταγωνιστή του) σοβαρή συζήτηση. Γεγονός για το οποίο φταίει σχεδόν αποκλειστικά το σενάριο του εξαίρετου τηλεοπτικού σεναριογράφου, Τζος Σίνγκερ που, διασκευάζοντας όχι ένα, αλλά δύο (!) βιβλία πέφτει στη λούμπα, στην οποία πέφτουν όλο και πιο συχνά, επικίνδυνα, οι «βασισμένες σε αληθινή ιστορία» ταινίες. Πρόκειται για τη λούμπα / παγίδα, που τις παραπλανεί στο να πιστέψουν πως οφείλουν να μείνουν πιστές στο τι πραγματικά συνέβη, καλύπτοντας κάθε πτυχή του. Αυτή, όμως, είναι δουλειά των ιστοριογράφων ή των δημιουργών ντοκιμαντέρ. Δεν είναι δουλειά τού σινεμά μυθοπλασίας. Αυτό δεν είναι υποχρεωμένο να κάνει τίποτα, παρά να εμπνευστεί από την πραγματικότητα, να τη σχολιάσει ή να την ερμηνεύσει, μέσω απτών, προς ταύτιση χαρακτήρων, που θα μας κάνουν να νοιαστούμε και να τους ακολουθήσουμε στα πάθη, τα λάθη, τις χαρές και τις λύπες τους.

Πέραν της προσεχτικής, ευαίσθητης παρατήρησης του πρωταγωνιστή του πετυχαίνει επίσης να μεταφράσει σε κατανοητή για τον μέσο θεατή γλώσσα, τα όσα περίπλοκα, άυλα συμβαίνουν στον κυβερνοχώρο. Με τη μανία του να πει όλη την ιστορία, ο Σίνγκερ κατακερματίζει την αφήγηση σε πολλές διαφορετικές απόψεις, πολλών διαφορετικών ηρώων, μην επιτρέποντας σε κανένα να αποκτήσει ανθρώπινη υπόσταση και σημασία. Από τον Ασάνζ το μπαλάκι πετιέται άτσαλα σε τρία υψηλόβαθμα στελέχη τής κυβέρνησης και των διπλωματικών, μυστικών υπηρεσιών της (μάλλον, δε διευκρινίζεται ποτέ τι ακριβώς δουλειά κάνουν), και από εκεί στους άλλους δύο σημαντικούς συνεργάτες τού WikiLeaks, Μάρκους και Μπιργκίτα. Η ταινία θα μπορούσε να έχει ενδιαφέρον αν επέλεγε ξεκάθαρα τη φόρμουλα του πολιτικού θρίλερ. Προσπαθώντας όμως να είναι ταυτόχρονα ψυχο­λογικό δράμα, αγωνιώδης περιπέτεια, ιστορική βιογραφία και πολιτική καταγγελία, μένει δραματουργικά μετέωρη, προκρίνει τις πιο κοινότοπες λύσεις και μπερδεύεται ανάμεσα σε ανούσιες υποπλοκές και περιφερειακούς χαρακτήρες. 6/10!!