Wadjda (2012)

Το Απαγορευμένο Ποδήλατο στέκει αυτόνομα ως ένα φιλμ που λειτουργεί άψογα σε πολλά επίπεδα. Με κινητήριες δυνάμεις την αλληγορική του ιστορία, τη γενναιόψυχη ματιά που δίνει άφεση ακόμα και στους πιο αδύναμους χαρακτήρες και μια γοητευτική φόρα που αποφεύγει τη λακκούβα του μελοδράματος με αποφασιστικές ορθοπεταλιές, αυτό το φιλμ σφύζει από πείσμα και χιούμορ. Φαίνεται λοιπόν, ότι από αυτές τις χώρες με τα αυταρχικά και θεοκρατικά καθεστώτα, ο μοναδικός τρόπος αφύπνισης των λαών τους είναι ο κινηματογράφος, ο οποίος στηλιτεύει τις ανεξάρτητες φωνές ακόμα και όταν προέρχονται από παιδιά. Η υπόθεση μπορεί να είναι απλή και συνηθισμένη, αλλά για τα δεδομένα της χώρας αυτής είναι επίτευγμα και τρομερά επαναστατική. Η Haifaa Al-Mansour κρατάει το μοντάζ σφιχτό στους εσωτερικούς χώρους όπου διαδραματίζεται το δράμα και το αφήνει να αναπνέει έξω στους δρόμους. Η κοινωνική της παρατήρηση είναι ψύχραιμη, αδέκαστη και στοχευμένη.

Είναι πολύ θαρραλέα όχι μόνο για το ότι κατάφερε να γυρίσει μια τέτοια ταινία που κάνει ανοιχτή κριτική στο πιο ακραίο ισλαμικό καθεστώς, αλλά και για το ότι τόλμησε η ίδια ως άτομο-γυναίκα να δει διαφορετικά τον κόσμο της, πράγμα πολύ δύσκολο αφού από τη στιγμή που γεννιούνται οι γυναίκες δεν έχουν επιλογή στο πώς θα διαμορφώσουν την προσωπικότητά τους και φυσικά όλους τους υπόλοιπους περιορισμούς που έχουν στην κοινωνία (βέβαια τώρα αρχίζουν σιγά-σιγά δειλά-δειλά να σπάνε κάποιες απαγορεύσεις και να μπορεί να κάνει κάποια πράγματα μόνη της η γυναίκα). Ως προς την ίδια την ταινία απεικονίζει πολύ πετυχημένα αυτήν την πλευρά της σαουδαράβικης κοινωνίας. Η γυναίκα μέσα ο άντρας έξω, η γυναίκα καλυμμένη εκείνος ελεύθερος, ο άντρας αποφασίζει εκείνη υφίσταται τα αποτελέσματα των αποφάσεών του. Χωρίς συναισθηματισμούς, χωρίς υπερβολές. Η ταινία αν και δείχνει σε πολύ μικρό βαθμό την πραγματικότητα στη Σαουδική Αραβία, καταφέρνει ωστόσο να μας μεταδώσει τη μίζερη, θρησκόληπτη και συντηρητική πλευρά της.

Η εξαιρετική πρωταγωνίστρια, Waad Mohammed, δεν κάνει απλά ένα εντυπωσιακό ντεμπούτο. Αυτό που καθηλώνει στην ερμηνεία της είναι ότι εκφράζει τόσο αποστομωτικά το ευαίσθητο θέμα της θέσης των γυναικών σε μια αυστηρή και απόλυτα ανδροκρατούμενη κοινωνία. Ερμηνεύει την ηρωίδα της με παιχνιδιάρικη αυθάδεια κι όχι στρατευμένη οργή. Δεν εκφράζει μόνο την σκηνοθέτη της, δεν κουβαλά απλά την ταινία στους ώμους της. Προσωποποιεί μία ολόκληρη χώρα που είναι έτοιμη να ενηλικιωθεί και να αλλάξει. Είναι σίγουρα το alter ego της σκηνοθέτριας, αλλά η καθαρότητα της αφήγησης και της κινηματογράφησης, της αφήνει το περιθώριο να είναι το alter ego όλων αυτών που θέλουν κάτι διαφορετικό, ανεξαρτήτως κουλτούρας. Ζωηρή, τσαχπίνα, τσαούσα, με τσαγανό, γοητευτική, αψηφά την πατριαρχική ατμόσφαιρα της πατρίδας της και ενστικτωδώς σέβεται τις επιθυμίες της χωρίς ενοχές. Ακόμα και με την επιλογή αυτού του κοριτσιού δίνει κάτι παραπάνω από ένα τόνο δυναμισμού, ισότητας και διεκδίκησης: πλημμυρίζει την ταινία με χαρά, όνειρο, πίστη ότι όλα θα πάνε καλά. 8.5/10!!!