Η Λέιλα και τα Αδέρφια της / Leila's Brothers / Baradaran-e Leila (2022)

Ανατριχιαστικά αληθινή ιστορία που ξεχνάς ότι πρόκειται για ταινία, ανθρώπινη και ανθρωποκεντρική, αιχμηρή και βροντερή, με ρεαλιστική υπόσταση και με φυσική αποτύπωση, ένα σφιχτοδεμένο, αν και μεγάλης διάρκειας, δράμα χαρακτήρων το οποίο ανατέμνει σε βάθος τις εύθραυστες ισορροπίες, την ανεργία, την πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στο Ιράν, τις εμμονές και τις πολλαπλές αγκυλώσεις της ιρανικής (και όχι μόνον) κοινωνίας. Ο Saeed Roustayi στήνει ένα οικογενειακό έπος, έναν Νονό ή ένα Succession των φτωχών και χαραμοφάηδων, στην τρίτη μεγάλου μήκους ταινία του, η οποία πραγματεύεται τις οικογενειακές σχέσεις, την πατριαρχική οικογένεια, τις γυναίκες καταδικασμένες να ζουν στο περιθώριο μέχρι που αποφασίζουν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους και τις παραδόσεις, με φόντο την Ιρανική κοινωνία όπως αναπτύχθηκε τις τελευταίες δεκαετίες προκαλώντας ταξικές διαφορές. Ένα φιλμ που δείχνει γενιές που συγκρούονται μεταξύ τους, ηθικά διλήμματα με πολλαπλές απαντήσεις, αγεφύρωτες ταξικές διαφορές και μια βαθιά ριζωμένη πατριαρχική νοοτροπία η οποία παγιδεύει "θύτες" και "θύματα", ενώ αναδεικνύει πώς η οικογένεια μπορεί να είναι ταυτόχρονα ευλογία αλλά και κατάρα κινούμενη μεταξύ του συμφέροντος και της ανιδιοτέλειας. Μια συναρπαστική, αποκαλυπτική μελέτη χαρακτήρων γύρω από μια δυναμική γυναίκα και των τεσσάρων αδύναμων, αχαΐρευτων αδερφών της, που βασικά τους συντηρεί η ίδια, και του εξίσου άπληστου, αδιάφορου για την οικογένεια του, πατέρα της. Οι σκηνές των συγκρούσεων, των λογομαχιών, των εκρήξεων οργής, των διαξιφισμών και των έντονων αντιπαραθέσεων είναι δοσμένες με λεπτομέρεια και δύναμη.

Δεν υπάρχουν νεκροί χρόνοι, δεν υπάρχουν αργοί ρυθμοί, γίνονται διαρκώς πράγματα, έχουμε διαρκώς εξελίξεις, ανατροπές, εντάσεις, εκπλήξεις, το σενάριο είναι εντελώς γεμάτο, ενδότερα βαθύ και πλούσιο, αλλά και ουσιαστικό. Και το εντυπωσιακό είναι ότι δεν αναλώνεται μόνο στην ενδοοικογενειακή σύγκρουση, αλλά πατά πάρα πολύ και σε ένα σωρό ακόμα πτυχές της σύγχρονης ιρανικής κοινωνικής και οικονομικής πραγματικότητας, ενώ παράλληλα δομεί με έμφαση στη λεπτομέρεια μία ιστορία που αποκτά καθολικές διαστάσεις. Από την άλλη, η διάρκεια της πάνω από δυόμιση ώρες, δεν κουράζει, γιατί η ιστορία είναι τόσο δυνατή, και τόσο καλά ζυγισμένες οι σκηνές που η ταινία καταφέρνει να σε ρουφήξει. Οι αστείες σκηνές κρύβουν πίσω τους αρκετό πόνο, με αποτέλεσμα να μην αφήνουν ούτε μειδίαμα να σχηματιστεί στα χείλη μας. Έτσι δεν πρόκειται για κάτι βαρύ κι ασήκωτο, δεν έχουμε να κάνουμε με μια ταινία με βαρύγδουπα νοήματα και πολλαπλά επίπεδα ερμηνείας των όσων συμβαίνουν. Αλλά για ένα έργο απτό, που λέει ό,τι έχει να πει χωρίς υπονοούμενα και υπεκφυγές.

Οι ερμηνείες αφοπλίζουν και οι πολλαπλές αντιπαραθέσεις ενορχηστρώνονται δεξιοτεχνικά, κάνοντας κάποια από τα εξομολογητικά "ξεσπάσματα" των χαρακτήρων (όπως η τελική έκρηξη της Leila) να μοιάζουν αχρείαστα και διδακτικά. Η Taraneh Alidoosti, πρωταγωνίστρια ταινιών του Asghar Farhadi, στήνει ένα εξαιρετικό γυναικείο πορτρέτο και πραγματικά καθηλώνει με την ερμηνεία της, τον αποστομωτικό της λόγο και το θάρρος να τα πει στα ίσια και ντόμπρα. Είναι δυνατή προσωπικότητα, πεισματάρα και αξιοπρεπής, με περίσσεια πυγμή και τρομερά διεκδικητική. Η χαρακτήρας που πλάθει, γεμάτη σφρίγος, θυμό και αληθινή ένταση, με βλέμμα ταυτόχρονα ραγισμένο και σπινθηροβόλο, είναι ο συναισθηματικός στυλοβάτης του έργου, αναγκασμένη να κρατάει τα χαλινάρια μιας παραπαίουσας οικογένειας και να παλεύει πάντα στις σκιές για να τακτοποιήσει τις ρημαγμένες ζωές όλων όσων την περιβάλλουν και να τους επιτρέψει να σηκώσουν κεφάλι. Έρχεται αντιμέτωπη με την καταστροφική εσωστρέφεια, την οπισθοδρομικότητα, την αβελτηρία των αδερφών της που μαλώνουν σαν κοκκόρια, την εγκληματική πρόταξη της αξιοπρέπειας έναντι της ρήξης με σκεβρωμένες πατριαρχικής αντιλήψεις και θυσιάζει εν γνώσει της κάθε πιθανότητα δικής της απαλλαγής από τα οικογενειακά δεινά για να βρει λύσεις για εκείνους που αγαπά. Μια φιγούρα τραγική όσο και σθεναρή, συναισθηματική μα και προικισμένη με αξιοζήλευτη αποφασιστικότητα.

Οι διάλογοι είναι απίστευτα φρενήρεις, δομημένοι και καλογραμμένοι, με τον Roustayi (που αναγκάζει τους χαρακτήρες του να μιλάνε ακατάπαυστα, να ωρύονται, να φωνάζουν σε εξωφρενικούς τόνους και να επεξηγούν τα πάντα) να θίγει πολλά και φλέγοντα θέματα ταυτόχρονα. Μιλάει για πολλά και δεν διστάζει να τα πει έξω από τα δόντια. Ταινία όπου διαρκώς συμβαίνουν διάφορα τα οποία εμπλουτίζουν τη δράση και τονώνουν το ενδιαφέρον. Η ταινία δε χάνει λεπτό τη δύναμή της στα εσωτερικά της πλάνα καθώς η στιβαρότητα της πλοκής και η αποτελεσματική γεμάτο νοήματα ροή δένουν ιδανικά με μια σαφώς περιπετειώδη και ασφυκτική αφήγηση, η οποία γίνεται εμφανής στο τελευταίο μέρος. Το ιρανικό σινεμά εξακολουθεί να μας προσφέρει όχι μόνο εξαιρετικές ταινίες, αλλά και ταινίες που, παρά τα εμπόδια της λογοκρισίας, μας πετάνε μέσα στην καρδιά της ιρανικής κοινωνίας, παρουσιάζοντάς μας μια κοινωνία πολυσύνθετη και πολυεπίπεδη, που απέχει πόρρω από απλουστευτικές δυτικές προκαταλήψεις. 9.5/10!!

Σπάνιας ομορφιάς ταινία.