Χωρίς αγάπη / Loveless / Nelyubov (2017)

Για μια ακόμη φορά, ο τολμηρός σκηνοθέτης καταπιάνεται με κάποιες από τις παθογένειες της ρωσικής κοινωνίας (γραφειοκρατία, θρησκευτική προκατάληψη, κοινωνική αφροντισιά) και τούτο είναι κάτι που το κάνει μέσα από τη διάλυση μιας συζυγικής σχέσης και τον χαμό ενός αθώου και άκακου παιδιού. Σχολιάζει τις ανθρώπινες σχέσεις και την κοινωνικοπολιτική κατάσταση της χώρας του με βιτριολικά καίριο και βαθιά απαισιόδοξο τρόπο. Ο Αντρέι Σβιάγκιντσεφ κρατάει μια πολύ επιφυλακτική στάση απέναντι στις διαθέσεις των ανθρώπων για ειλικρινή συνύπαρξη. Είναι μια ταινία για ένα κενό, για μια μεγάλη απουσία. Ο Σβιάγκιντσεφ το περιγράφει πάρα πολύ καλά και χωρίς πολλές εξάρσεις καταφέρνει να αποδώσει την ασφυξία αυτής της απουσίας. Προκαλεί όμως, και μια πολύ ενδιαφέρουσα αμφισημία στην ερμηνευτική προσέγγιση. Η δυναμική των ποιητικών εικόνων, προσφέρει μια ανατριχιαστική και βαθύτατα πεσιμιστική παρουσίαση της μοντέρνας ζωής. Σε κάθε περίπτωση, δείχνει το έσχατο σημείο ηθικής κατάπτωσης, καθώς και την εσωτερική αποδιοργάνωση που διέπει τον οικογενειακό θεσμό, ενόσω τα φυσικά στοιχεία επιχειρούν να δράσουν εξαγνιστικά. Είναι μία ανελέητη κριτική της αποπροσανατολισμένης σύγχρονης κοινωνίας, της ψυχικής ένδειας και του ναρκισσιστικού ελλείματος. Συμπερασματικά, το οδυνηρό τέλος μιας συντροφικής σχέσης και η αναπάντεχη εξαφάνιση του γιου της τελευταίας, χρησιμοποιείται από τον Αντρέι Ζβιάγκιντσεφ, για να εξαπολύσει την ασυμπόνετη επίθεσή του στον ακρογωνιαίο λίθο της ρωσικής κοινωνίας, τον θεσμό της οικογένειας. 

Εγωκεντρισμός, επιφάνεια, κονφορμισμός και συντηρητισμός. Προβληματίζουν οι κυνικοί χαρακτήρες, σοκάρει η συνειδητοποίηση του φαύλου κύκλου της ψυχολογικής βίας. Και ξεσκεπάζει τους μύθους ότι τα λεφτά, η ομορφιά ή το σεξ φέρνουν την ευτυχία, ή ,επίσης, τη συχνή φαντασίωση ότι φταίει ο άλλος και αν χωρίσω τα πράγματα θα αλλάξουν. Ένας κόσμος χωρίς αγάπη με κατοίκους σαν άνευρα ζόμπι. Και όλα αυτά δοσμένα με κραυγαλέο ρεαλισμό και σκληρότητα, χωρίς να ηθικολογεί ή δραματοποιεί και αποφεύγοντας να υποδείξει το καλό ή το κακό. Απονεκρωμένοι άνθρωποι αναζητούν στην κατανάλωση σωμάτων και πραγμάτων την πλήρωση του απέραντου κενού που οι ίδιοι επέλεξαν για ζωή, χρεώνοντας για αυτό τους διπλανούς τους. Η ταινία είναι ένα ωραίο μάθημα για αυτούς που είναι γονείς και νομίζουν ότι τα ξέρουν όλα για τη ζωή, ενώ δεν κάνουν για γονείς. Ξέρουν μόνο να δημιουργούν δυστυχισμένα παιδιά. Πού να ξέρουν ότι η ζωή επιφυλάσσει εκπλήξεις. Η μελαγχολική βροχή, τα ψυχρά χρώματα, οι κρύοι εσωτερικοί χώροι, ένα μακάβριο χιούμορ και μια ζοφερή εικόνα του έξω κόσμου που φτάνει μέχρι την οικογενειακή εστία (η τηλεόραση προβάλλει στο φόντο εικόνες κακοκαιρίας και κυβερνητική προπαγάνδα) ζωντανεύουν στην οθόνη μια κοινωνία διαβρωμένη ως το κόκαλο, στην οποία κάθε θεσμός και (κοινή) ιδεολογία έχουν χρεοκοπήσει πλήρως. Πρόκειται για μια αγωνιώδη και βλοσυρή ταινία, που αν είχε μικρότερη διάρκεια θα ήταν ακόμα πιο ενδιαφέρουσα, το έργο μας παρουσιάζει την πεντακάθαρη περιγραφή των αδιέξοδων σύγχρονων σχέσεων (σε επίπεδο προσωπικό, οικογενειακό και βαθιά πολιτισμικό) και μια επώδυνα ειλικρινή ταινία, η οποία κέρδισε το βραβείο της επιτροπής στις Κάνες και αποτελεί την επίσημη υποβολή της Ρωσίας στα ξενόγλωσσα Όσκαρ. 7.5/10!!!