Ο Παράδεισος Eπεσε στη Γη / It Must Be Heaven (2019)

Ο Ελία Σουλεϊμάν γνωστός για τις τραγικωμωδίες του με βασικό μοτίβο τις παραδόσεις, τις παραξενιές της χώρας του και εν γένει την βίωση της παλαιστινιακής ταυτότητας, πάντα με ένα χαμογελαστό, αισιόδοξο τρόπο. Έτσι, όσο περισσότερο φειδωλός είναι σε λέξεις, τόσο εκφραστικότερος είναι στις εικόνες του ο σκηνοθέτης. Εδώ υποδύεται μια ακόμη σιωπηλή εκδοχή του εαυτού του, επινοώντας ακόμη πιο υπαινικτικούς και ευφυείς τρόπους για να απεικονίσει τη γκετοποίηση των Παλαιστινίων. Ως χαρακτήρας διατηρεί μια απόσταση από τα γεγονότα, η οποία τον βοηθά να τα παρατηρεί με σαφήνεια, εκφράζοντας ταυτόχρονα και τη (σιωπηλή) αμηχανία του, άμεσα συνδεδεμένη με την χαοτικά απελπιστική κατάσταση των Κατεχομένων. Αναζητώντας μια αίσθηση πατρίδας μακριά από τη γενέθλια γη, συναντά την αποξένωση στο Παρίσι και την εχθρότητα στη Νέα Υόρκη, προτού αφεθεί ολόψυχα στο εγγενές παράλογο της ζωής. Πάντα με μια κωμική διάθεση, ορισμένες φορές στα όρια της παρωδίας και ταυτόχρονα με μια ξεκάθαρα ποιητική ματιά. Συχνά στρέφεται σε έναν ποιητικό ή μαγικό ρεαλισμό, ξεπερνώντας τα όρια της πραγματικότητας ή του φυσιολογικού και αναμενόμενου, καταλήγοντας στον σουρεαλισμό. Ο Σουλεϊμάν συλλογίζεται, αναρωτιέται πάντα όμως με έναν βουβό τρόπο ο ίδιος, χωρίς ν' αρθρώσει παρά μόνο μία (συμβολική) λέξη σ' όλο το φιλμ, αφήνοντας τους υπόλοιπους να δώσουν το στίγμα τους και να κάνουν την δήλωσή τους. Μπροστά στα μάτια του ξετυλίγεται η καθημερινή ζωή στις μεγάλες πρωτεύουσες κι εκείνος «θαυμάζει», με τη σάτιρα του παραλόγου ενός... τρελού του χωριού, με την αυτοσυγκράτηση ενός ναΐφ φιλοσόφου. Η Δύση, τελικά, φαντάζει στα μάτια του Σουλεϊμάν περισσότερο γνώριμη παρά ουσιωδώς αλλότρια συγκριτικά με την πατρίδα του.

Η ταινία κυλά ανεκδοτολογικά, με μικρά ενδεικτικά επεισόδια: ένα σύνολο άνισο, με κάποια μικρά αριστουργήματα με μία υπερβολική υφή μερικά. Κάποιος μπορεί να πει ότι είναι μία ανερμάτιστη ταινία, που δεν υφίσταται πλοκή, κορύφωση, στόχος, καθώς πρόκειται για ένα κολλάζ ιδεών που θα προοριζόταν στην καλύτερη περίπτωση για μικρού μήκους δημιουργίες και επειδή ήταν χωρίς σχεδόν καθόλου ομιλίες και το νόημα της ταινίας δεν ήταν αρκετό, για να κρατήσει την ταινία "μουγκή", ενώ μερικούς θα τους κουράσει και δεν θα τους ταρακουνήσει στο ελάχιστο. Η δουλειά του Σουλεϊμάν έχει πάντα ενδιαφέρον, εκείνος είναι, άλλωστε, ένας από τους ελάχιστους Παλαιστίνιους σκηνοθέτες, που πραγματεύονται το πολιτικό ζήτημα της πατρίδας του χωρίς βία, χωρίς επιθετικότητα, μόνο με οξυδέρκεια και πνευματώδες χιούμορ. Ο Ελία Σουλεϊμάν της ζωής και της ταινίας κοιτάζει, παρατηρεί και κρίνει, χωρίς ποτέ να βάζει τον εαυτό του μέσα στην εξίσωση, περιβαλλόμενος άρα από μια λεπτή αίσθηση υπεροψίας. Διατηρεί πάντα μια απόσταση, σαν να ερμηνεύει σιωπηρά τον κόσμο με βάση τα όσα τον έχει μάθει η εσωτερικευμένη πίκρα του. Ωστόσο στην ταινία, από τη μια πλευρά το σχόλιό του σποραδικά ακούγεται απλοϊκό ή προφανές, ενώ η ίδια η φιγούρα του είναι τόσο στιλιζαρισμένη που δεν επιτρέπει στις σκηνές ανάσες αυθορμητισμού ή ελευθερίας. Η τελευταία σκηνή κλείνει το μάτι στον θεατή και θυμίζει ότι οι «επόμενοι» έρχονται και κανένας δεν μπορεί να τους αφαιρέσει το δικαίωμα να παλέψουν για ένα ολόδικό τους μέλλον. 7/10!!