Judy & Punch (2019)

Το σκηνοθετικό ντεμπούτο της Αυστραλής ηθοποιού Mirrah Foulkes είναι ένα φεμινιστικό παραμύθι, εμπνευσμένο από το κλασσικό μεσαιωνικό slapstick σόου με μαριονέτες, η βασική πλοκή του οποίου είναι ότι ο Punch σε κάθε πράξη πλακώνει τη σύζυγο του Judy στις σφαλιάρες. Ο Punch της ιστορίας μας εδώ είναι ένας αλκοολικός βίαιος και καταφερτζής καλλιτέχνης, που με την έξυπνη και ταλαντούχα σύζυγο του Judy, δίνει παραστάσεις του ομώνυμου έργου στη μικρή πόλη Seaside της Αγγλίας (η οποία καμία σχέση δεν έχει με θάλασσα), ελπίζοντας να κάνει κάποια στιγμή καριέρα στο θέατρο. Ο αναξιόπιστος χαρακτήρας του Punch όμως και η ανεύθυνη, παρορμητική συμπεριφορά του οδηγούν σε μία οικογενειακή τραγωδία, με τη Judy να αποφασίζει να επιστρέψει στο Seaside για να εκδικηθεί το σύζυγο της.

Με αρκετούς στυλιστικούς αναχρονισμούς, όπως τα τέκνο covers του Μπαχ ή η μουσική του Leonard Cohen, με υποβλητικές κινήσεις της κάμερας, θεατρινίστικες ερμηνείες και ένα διάχυτο μαύρο χιούμορ η ταινία παρωδεί απροκάλυπτα τα θέματα της, και σπάει πλάκα με την αιμοδιψή κοινωνία του Seaside, αλλά και τον κουτοπόνηρο πρωταγωνιστή της που με λίγο σπρώξιμο γίνεται απλά αδίστακτος. Οπλισμένη όμως, η πρωτοεμφανιζόμενη σκηνοθέτης με ικανούς ηθοποιούς και μία εξαιρετική μουσική επένδυση, μας ξεναγεί σε μία ιστορία ταυτόχρονα γκροτέσκα, βίαιη, σαχλή και χαριτωμένη, σαν διήγημα του Poe ή τραγούδι του Nick Cave, αφήνοντας μας με την κρυφή ικανοποίηση για το ότι έστω στα παραμύθια οι Punch αυτού του κόσμου βρίσκουν τη Judy τους. 6.5/10!!!

Με δύο λόγια: Η ταινία ακροβατεί ανάμεσα σε μαύρη κωμωδία με "ταραντινική" βία και "φεμινιστικό" μανιφέστο εξέγερσης ενάντια στην "ανδρική" βία. Άλλωστε διαφημίστικε ως "#MeToo παραμύθι". Στο παρακάτω σχόλιο δεν θα ασχοληθώ με τεχνικά θέματα της ταινίας, γιατί τα θεωρώ δευτερεύοντα ως προς το μήνυμά της. Θα αρκεστώ μόνο να πω ότι οι ερμηνείες του πρωταγωνιστικού διδύμου είναι πολύ καλές και ώρες-ώρες ξεχνάμε ότι παίζουν ιδεατούς τύπους. Η σκηνοθέτις είναι κι' αυτή πολύ καλή. Όλα αυτά, όμως, δεν μπορούν να αντισθαμίσουν τα προβλήματα της ταινίας. Η βασική υπόθεση έχει να κάνει με ένα ζευγάρι μαριονετίστες που αντλούν τα ονόματά τους από ένα παραδοσιακό αγγλικό κουκλοθέατρο (κάτι σαν τον δικό μας "Καραγκιόζη"). Η βασική υπόθεση ξεκινά όταν ο κ. Punch -συγκεντρώνει κάθε ελάττωμα που θα μπορούσε καταντώντας μεγαλύτερη καρικατούρα από τον ομώνυμο χαρακτήρα του κουκλοθέατρου- σκοτώνει το παιδί του και ξυλοκοπεί βάναυσα τη Judy (Mia Wasikowska), με ένα ραβδί. Το ραβδί έχει σημασία γιατί συμβολίζει το ανδρικό αναπραγωγικό όργανο, δημιουργώντας, ίσως, το πιο σεξιστικό σχόλιο που έχω δει σε ταινία. Μετά την ανάρωσή της, η Judy ξεκινά μια "εκστρατεία" εκδίκησης του πρώην συντρόφου της μαζί με μια ομάδα καταπιεσμένων και απομονωμένων γυναίκων. Η ταινία δεν κάνει κάποια προσπάθεια να αποδώσει πειστικά την εποχή, που μας βοηθάει να τη δούμε σαν αλληγορία. Και εδώ ξεκινάνε τα προβλήματα. Κατ' αρχάς, κάθε άντρας που εμφανίζεται στη ταινία (ακριβέστερά, κάθε νεαρός και υγιής άντρας) είναι -χωρίς υπερβολές- ένα μισογυνιστικό και αιμοδιψές κάθαρμα. Κατά τη γνώμη μου, αυτό γίνεται εν μέρει για να δικαιολογήσει τη βιαιότητα που θα εισπράξουν, αλλά κυρίως για να στηρίξει την αναγκαιότητα να ανατραπεί η κυριαρχία (sic) τους. Πιο εύκολα μισείς μια δαιμονοποιημένη καρικατούρα παρά έναν άνθρωπο με τον οποίο μοιράζεσαι τις ίδιες αγωνίες και όνειρα. Επιπλέον, δεν μου άρεσε και η υποπλοκή με τις μάγισες. Βασικά, μου θύμισε ένα δοκίμιο με το οποίο ήρθα πρόσφατα σε επαφή, που υποστήριζε πως οι μάγισσες κυνηγήθηκαν επειδή πρέσβευαν τη γυναικεία ανεξαρτησία και μια αρχαία αποκλειστικά γυναικεία (!) θεραπευτική παράδοση. Μάλιστα το κείμενο κατηγορούσε ως διώκτη τη σύγχρονη Ιατρική που θεωρούσε ανδροκρατούμενη! Οκ, μπορεί το άρθρο να είναι ανιστόρητο που αναβαθμίζει τις μάγισσες (και τους μάγους) -από τσαρλατάνους που εκμεταλεύονταν για οικονομικό όφελος δισειδαιμονίες που δεν είχαν χαθεί ακόμα- σε κοινωνικές επαναστάτριες και να τις μπερδεύει με τις μαίες, αλλά στη ταινία βλέπουμε την ίδια αντίληψη. Βλέπουμε μάλιστα και να τις λιθοβολούν πάνω σε βάθρα, κάτι τραγικά ανιστόρητο. Εν κατακλείδι, δεν ξέρω αν κάποιος μπορεί να την απολαύσει ως ένα "weird" πολιτικά ορθό παραμύθι ή ως κοινωνική κριτική. Προσωπικά, θεωρώ ότι είναι μια ακόμα -από τις δεκάδες που βγαίνουν κάθε χρόνο- (ακραία) φεμινιστική ταινία, που διαδίδει σεξιστικά στερεότυπα (ο κακός και ηθικά διεφθαρμένος άνδρας, η αθώα γυναίκα που βιώνει μια φεμινιστική "αφύπνιση") και μισανδρικό μίσος. Και η επίσημη προώθηση της ως "μια ταινία για τον ανδρικό εγωισμό και τη θυληκή οργή", φοβάμαι πως συνηγορεί με τη δική μου πρόσληψη. Fun Fact: Το κουκλοθέατρο που παίζουν στη ταινία είναι πραγματικό, αν και δεν έχει καμία σχέση με αυτό που βλέπουμε από άποψη θεματολογίας ούτε και οι μαριονέτες το θυμίζουν καθόλου. Είναι μάλλον άκακο παιδικό κουκλοθέατρο που αφορά τον ακαμάτη και καβγατζή Mr. Punch, που "τις τρώει" από τη γυναίκα του Judy, και στη συνέχεια δέρνει άπαντες, και κυρίως τα όργανα της τάξης.