Η θεωρία των πάντων / The Theory of Everything (2014)

Κάθε πτυχή των ερωτημάτων που θέτει η ίδια η ζωή στο ζευγάρι αυτό φανερώνει σκληρούς συμβιβασμούς, θρησκευτικά διλήμματα, συναισθηματικές αντοχές και ηθικούς κανόνες που κρίθηκαν στην πράξη με αγάπη αλλά και υποχρεωτική σκληρότητα. Κυρίως μετά την αισιόδοξη πρώτη πράξη, η ταινία καταφέρνει σε στιγμές να αντηχήσει τραγικότητα, εξομολογώντας τα δεσμά και τους περιορισμούς μιας αγωνιζόμενης αγάπης που υπομένει ενάντια στις συνθήκες. Δυο χέρια που αρνούνται να αφήσουν το ένα το άλλο, μένοντας δεμένα όσο οι δυνάμεις τους το επιτρέπουν, ενώ οι άνθρωποι μοιραία απομακρύνονται. Ένα άηχο κλάμα συνειδητοποίησης χωρίς λυγμούς, καθώς η ρομποτική, ψυχρή φωνή μπορεί να αναπαράγει λέξεις αλλά όχι συναισθήματα. Ο σκηνοθέτης παραμορφώνει εσκεμμένα την οπτική του πρωταγωνιστή του μέσα από χαρακτηριστικές λήψεις, υιοθετώντας παράλληλα μια προσεκτική κι ευγενική φόρμα γύρω από τη βασική συναισθηματική σχέση που γεννιέται κι αναπτύσσεται, καθώς το μυαλό του προχωρά με άλματα μπροστά, ενώ το σώμα του γυρίζει προς τα πίσω, σε μια αγκυλωμένη, σχεδόν εμβρυακή θέση, μετατρέποντάς το σε μαρτυρική φυλακή.

Ο Εντι Ρεντμέιν σ' έναν τόσο σύνθετο και συνταρακτικό ρόλο (κερδίζοντας επάξια το Όσκαρ Α' ανδρικού ρόλου), κατορθώνει με θαυμαστή λιτότητα και σχεδόν μηδαμινή βοήθεια από το μακιγιάζ, μία παραδειγματική, αυθεντική, σχεδόν ενστικτώδη ερμηνεία, που πιστεύω ότι θα χαράξει την ιστορία του κινηματογράφου. Συσπάσεις προσώπου, το κυρτό "πέσιμο" του λαιμού, ο τρόπος που κάμπτει τον σκελετό του, το βάδισμά του (όσο ο ήρωας στέκεται στα πόδια του), σταδιακά σε οδηγούν στην εικόνα του Χόκινγκ που έχεις αποτυπώσει δια μνήμης και, στο φινάλε, σε κάνει να θαυμάζεις ένα σύνολο δουλειάς τίμιο, θαρραλέο, γεμάτο ενέργεια και πάθος, που δεν γίνεται ποτέ γραφικό. Φαίνεται η δουλειά του, αλλά και το ήθος του ως ηθοποιός: σε κάθε βλέμμα που παλεύει να επικοινωνήσει, σε κάθε στραβό μελαγχολικό χαμόγελο, σε κάθε σαρκαστικό σήκωμα του φρυδιού, χωρίς να παρασύρεται από εύκολα οσκαρικά ξεσπάσματα επιδειξιομανίας. Έκπληξη και αποκάλυψη της ταινίας όμως είναι η Φελίσιτι Τζόουνς, υποδυόμενη την αποφασισμένη κι αφοσιωμένη Τζέιν, χτίζοντας έναν ρόλο όπως θα έπρεπε. Πόσο απροσδόκητα καλογραμμένος ρόλος ώστε να νικά τα αναμενόμενα κλισέ της γυναίκας ενός παραπληγικού, πόσο φρέσκια, δυνατή, συγκινητική, ιδιαίτερη, γεμάτη μικρές μικρές λεπτομέρειες ερμηνεία.

Η ταινία μπορεί να μην επικεντρώνεται στο επιστημονικό καθ' αυτό κομμάτι της ζωής του Χόκινγκ, αλλά μας δίνει τη δυνατότητα να συναισθανθούμε τις δυσκολίες που αντιμετώπισε ο επιστήμονας αυτός και η οικογένειά του. Αξιοποιεί στο έπακρο και με απόλυτα ευφυή τρόπο ένα ανέλπιστα θετικό χαρακτηριστικό της προσωπικότητας του ήρωα: το πηγαίο χιούμορ του, σε συνδυασμό με τον αυτοσαρκασμό του. Η ανασύσταση της περιόδου, κυρίως τοποθετημένη στις δεκαετίες του ’60 και του ’70, είναι δουλεμένη άψογα, χωρίς να επιβαρύνει ή να κλέβει την προσοχή από τους πρωταγωνιστές. Αυτή είναι μία ματιά στην ιστορία του διάσημου Βρετανού θεωρητικού φυσικού και κοσμολόγου, του ανθρώπου που καθηλώθηκε σ' ένα αναπηρικό καροτσάκι, χάνοντας τον έλεγχο του σώματος και της ομιλίας, αλλά ποτέ τον ενθουσιασμό του για γνώση, την ευφυΐα και το χιούμορ του. Σου μαθαίνει πράγματα για το ανθρώπινο είδος, το μυαλό, τη θέληση, την πυγμή και την αφοσίωση, σου διδάσκει "θεωρίες' πιο σημαντικές κι από εκείνες του σύμπαντος. Κατορθώνει να αποτελέσει μια δημιουργία για ένα από τα πιο ευφάνταστα λαμπερά μυαλά της παγκόσμιας ιστορίας, γραμμένη κι αφηγημένη άρτια. Είναι ένα από τα μοναδικά αριστοτεχνικά κομψοτεχνήματα του κινηματογράφου που σε συγκινούν εκεί που δεν το περιμένεις, μέσα από μια ιστορία που ακόμη και το σινεμά δεν θα μπορούσε να φανταστεί. Για δύο ανθρώπους που αγαπήθηκαν, μοιράστηκαν, δοκιμάστηκαν, έγιναν φίλοι κι εραστές σχεδόν με τη λάθος σειρά και θα μπορέσουν να σου μεταφέρουν κι εσένα μυστικά από ένα "ημερολόγιο-χρονολόγιο" του αληθινού μυστηρίου του σύμπαντος. Της θεωρίας του έρωτα.